Genellikle uyku hormonu olarak da adlandırılan melatonin hormonu, vücudumuzun uyku-uyanıklık döngüsünü gece ve gündüzle senkronize ederek tutarlı ve kaliteli bir dinlenmeye teşvik eder. Beyinde bulunan epifiz bezi tarafından üretilen melatonin, vücudun tüm bölgelerine kan dolaşımı yoluyla ulaştırılır. Uyku düzensizliklerinden, psikolojik rahatsızlıklara; cilt yaşlanmalarından, kalp yetmezliğine kadar birçok rahatsızlıkta melatonin hormonunun faydaları klinik olarak gözlenmektedir.
Melatonin hormonu insan fizyolojisine bağlı olarak genellikle 23.00 – 05.00 saatleri arasında salgılanır ve bu saatlerde kandaki melatonin düzeyi 10 kat kadar artış göstermektedir. Vücudun daha sağlıklı bir düzeyde melatonin salgılamasında uyuduğumuz ortamın mümkün olduğunca karanlık olmasının etkisi oldukça fazladır.
Gelin şimdi melatonin hormonu takviyesinin bireylerin hangi sorunlarına destek olduğunu yapılan klinik çalışmalar ışığında hep birlikte öğrenelim.
Melatonin ve Cilt Yaşlanması
Tüm organizmalar gibi insan cildi de yaşam boyu yaşlanma sürecini takip eder. Cilt yaşlanma nedenleri arasında içsel faktörlere ek olarak, güneş radyasyonu gibi çeşitli çevresel faktörler de bu sürece önemli ölçüde katkıda bulunur.
Yapılan klinik araştırmalara göre; Cilt yaşlanmasına ilişkin temel mekanizmalar bilinirken, melatonin gibi yaşlanmayı geciktiren faktörlerin yeni yönleri tanıtılmaktadır. Saç gelişimi ve cilt pigmentasyonu gibi deri fonksiyonlarına deneysel olarak dahil edilmiştir ve melatonin takviyeleri birçok cilt hücresi tipinde kullanılır. Çok çeşitli endokrin özelliklere ve güçlü antioksidan aktiviteye sahiptir. UV kaynaklı güneş hasarı ile ilgili olarak melatonin, büyük reaktif oksijen türlerinin oluşumunu ve mitokondriyal DNA hasarını belirgin bir şekilde engeller.
Cilt yaşlanmasını önlemek için melatoninin etkili bir bileşik olduğuna dair önemli kanıtlar vardır ve bu bağlamdaki çeşitli özellikleri bu incelemede açıklanmaktadır.
Melatonin ve Kalp Yetmezliği
Kalp yetmezliği, kalp kasınızın kanı gerektiği kadar pompalamadığında ortaya çıkar. Kalbinizde bulunan daralmış arterler veya yüksek tansiyon gibi etmenler, kalbinizi yavaş yavaş doldurup pompalamak için çok zayıflatır veya görevini tam yapamaz duruma getirir.
Kalp yetmezliğine yol açan tüm durumlar tersine çevrilemez, ancak uygulanan tedaviler kalp yetmezliğinin belirti ve semptomlarını daha iyi duruma getirebilir ve daha uzun yaşamanızda faydalı olabilir. Yaşam tarzınızı değiştirmek, sık sık egzersiz yapmak, yiyeceklerinizdeki sodyum miktarına dikkat etmek, stres yönetimi ve kilo vermek gibi durumları kontrol altına almak kalp yetmezliğine iyi gelebilir ve yaşam kalitenizi artırabilir.
Yapılan klinik çalışmalara göre; Tıbbi yöntemlerdeki son gelişmelere rağmen, kalp yetmezliği olan hastalarda kötü sonuçlar hala çok yüksek. Bu, etkili, önleyici ve iyileştirici stratejiler için yeni paradigmalara olan ihtiyacı vurgulamaktadır. Kalp-damar sağlığında melatoninin önemi, çeşitli kardiyak patolojiler ve kalp-damar bozukluklarında melatonin takviyesinin faydaları önemli kanıtlarla desteklemektedir.
Melatonin, kan basıncı hasarı, hasar verici stres, hücre ölümü ve kalp-damar yeniden şekillenme dahil olmak üzere kalp yetmezliğiyle ilişkili önemli patolojik süreçlerde çok önemli bir rol oynar. Bu derlemede melatoninin kalp yetmezliğindeki rolüne ilişkin mevcut kanıtlar tartışılmaktadır. Kalp yetmezliğinde melatonin kullanmanın mevcut zorlukları ve olası sınırlamaları da ele alınmaktadır. Çok az klinik çalışma melatoninin kalp yetmezliği bağlamındaki rolünü araştırırken, deneysel çalışmalardan elde edilen mevcut bulgular, melatoninin kalp yetmezliğini önleyici, yardımcı ve tedavi edici olarak potansiyel kullanımı desteklemektedir.
Melatonin ve Kanser Türleri (Meme, Prostat, Mide ve Kolorektal Kanser)
Yapılan klinik araştırmalara göre; Melatoninin farklı tümör tipleri üzerinde olası tümör gelişimini durduran bir özelliğini göstermiştir. Ayrıca deneysel çalışmalar, melatoninin hayvan modellerinde bazı insan tümör hücrelerinde büyümenin önlemesinde uygulayabildiğini belgelemiştir. Melatonin takviyesi kemoterapi veya radyasyonun tedavi edici etkilerini güçlendirir, yan etkilerini azaltarak kanser tedavilerinin yan etkilerini azaltıcı olarak da kullanılabilir. Melatonin; meme kanseri, prostat kanseri, mide kanseri ve kolorektal kanser gibi çeşitli kanserlerin önlenmesi ve tedavisi için mükemmel bir aday olabilir. Bu derlemede, sağlık araştırma bilimi deneysel ve klinik çalışmaların sonuçlarına dayalı olarak melatoninin anti-kanser etkinliğini özetlemiş ve etki mekanizmalarına özel önem verilmiştir.
Melatonin ve Migren Ağrısı
Migren, genellikle başın bir tarafında meydana gelen şiddetli ağrı ya da nabız atışına neden olur. Hastalığa genellikle mide bulantısı, kusma, ışık ve sese aşırı hassasiyet eşlik eder. Migren krizleri saatler veya günlerce devam edebilir ve ağrı o kadar şiddetli bir hal alabilir ki günlük aktivitelerinizi yapmak bir hayli zorlaşır. Yaşanan bazı vakalarda aura olarak adlandırılan uyarı belirtisi baş ağrısından önce veya sonra ortaya çıkar. Bir aura; gözde ışık parlaması ya da kör noktalar gibi görsel bozukluklar veya yüzün bir tarafında ya da kol veya bacaklarda karıncalanma ve konuşma zorluğu gibi diğer sorunları içerebilir.
Yaşam tarzı değişiklikleri ile birlikte alınan doğru gıda takviyesi kullanımı bazı migrenleri önlemeye ve daha az ağrılı olmalarına katkı sağlayabilir.
Yapılan klinik çalışmalara göre; Melatonin baş ağrısı bozukluklarında incelenmiştir. Amitriptilin, migrenin önlenmesinde etkilidir, ancak elverişsiz yan etkileri kullanımını sınırlar.
Aurasız veya auralı migreni olan ve ayda 2-8 arası atak yaşayan, 18-65 yaş arası erkekler ve kadınlar gözlemlenerek kayıt altına alındı. Dört haftalık bir başlangıç aşamasından sonra, 196 katılımcıya, 25 mg amitriptilin veya 3 mg melatonin için rastgele seçildi ve 178 kişi ilaçlarını aldı ve 3 ay (12 hafta) izlendi. Birincil sonuç, geçen aya göre başlangıçta aylık migren baş ağrısı günlerinin sayısıdır. İkincil sonuç ise, yanıt veren oranı, migren yoğunluğu, süresi ve analjezik kullanımıdır. Tolere edilebilirlik de gruplar arasında karşılaştırıldı.
Sonuç olarak; Ortalama baş ağrısı sıklığında azalma, melatonin grubunda 2.7 migren baş ağrısı günü, amitriptilin için 2.2 idi. Melatonin, migren sıklığında %50'den fazla azalma olan hastaların yüzdesinde amitriptilinden üstündü. Melatonin, amitriptilinden daha iyi tolere edildi. Melatonin grubunda kilo kaybı, amitriptilin kullanıcıları için hafif bir kilo artışı önemli ölçüde bulundu. Migren ağrısını önlemek için 3 mg melatonin, amitriptilinden daha tolere edilebilir olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca amitriptilin 25 mg kadar etkilidir.
Melatonin ve Jet Lag Etkisi
Jet lag oluşumu genellikle birkaç saat diliminden geçen hava yolcularını etkiler. Bu, varış noktasında vücudun biyolojik ritimlerinin gündüz-gece döngüsüyle uyumsuz olmasından kaynaklanır. Melatonin, bedensel ritimlerin düzenlenmesinde merkezi rol oynayan bir epifiz hormonudur, jet lag etkisi nasıl geçer diye merak ediyor ve dış dünyayla yeniden uyum sağlayabilmek istiyorsanız melatonin takviyesi alabilirsiniz.
Yapılan klinik çalışmalara göre; Çeşitli zaman dilimlerinde hava yolculuğundan sonra, jet lag etkisini azaltmak için farklı dozaj rejimlerinde alınan melatoninin etkinliği değerlendirildi.
Özetle; Jet lag'ı önlemede ve azaltmada melatonin oldukça etkilidir ve ara sıra kısa süreli kullanım güvenli görünmektedir. Özellikle doğu yönünde yolculuk ediliyor ve önceki yolculuklarında jet lag yaşamışlarsa, beş veya daha fazla zaman diliminden uçan yetişkin yolculara melatonin takviyesi tavsiye edilmelidir. İki-dört saat diliminden geçen yolcular da gerektiğinde kullanabilir.
Melatonin ve Çalışma Saatleri
İş yükümlülükleri bazı durumlarda hayatı olumsuz etkilemektedir. Gece boyunca çalışıp gün içinde uyumayı gerektiren vardiyalı çalışma şekli, bir kişinin uyku-uyanıklık döngüsünü olumsuz etkiler. Kişinin uyku durumu gün ışığı saatleriyle çelişir. Bu durum kişinin biyolojik ritminde büyük aksamalara neden olabilir.
Yapılan klinik çalışmalara göre; geceleri ışığa maruz kalma nedeniyle azalan melatonin üretimi, vardiyalı çalışanlarda kanser riskini artıran fizyolojik mekanizmalardan biri olarak öne sürülmüştür. Bununla birlikte, vardiyalı çalışan birkaç gece işçisinin melatonin üretimini ölçüldü.
Özetle; Işık yoğunluğu nispeten düşük olduğundan ve melatonin üretimindeki azalma ilerleyici olduğundan, gece ışığına maruz kalma ile doğrudan bastırma muhtemelen önemli bir faktör değildi. Ancak, Önceki deneysel gözlemlere göre, melatonin üretimindeki azalma, büyük olasılıkla yeniden yerleştirme süreciyle ilişkili uyku-uyanıklık dengesindeki bozulmayı yansıtıyor. Azaltılmış melatonin üretiminin kendi başına zararlı olup olamayacağı henüz belirlenmemiştir, ancak uzun vadeli ve tekrarlanan uyku dengesi bozulması büyük olasılıkla zararlıdır.
Melatonin ve Otizm Spektrum Bozukluğu
Yapılan klinik çalışmalara göre; Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde melatonin fizyolojisindeki anormallikleri ve biyolojik ritim ilişkilendirmiştir.
Özetle; Yapılan dört klinik çalışmada, anormal melatonin konsantrasyonları ile otistik davranışların şiddeti arasında net bir ilişki gözlemlendi. Yirmi çalışmada; melatonin takviyesi yapılan otizm spektrum bozukluğu durumlarında daha uzun uyku süresi, daha az gece uyanma ve daha hızlı uyku başlangıcı dahil uyku parametrelerinde iyileşmeler bildirildi. Altı çalışmada; yapılan melatonin takviyesinin daha iyi gündüz davranışları ile ilişkili olduğunu bildirdi. Dört çalışmada; uyku ilaçlarıyla daha önce başarısız olunduğunu, melatonin takviyesi ile iyileşmeler meydana geldiğini bildirdi. Melatoninin yan etkileri yirmi tedavi çalışmasında minimaldi veya hiçbiri yoktu. Bu çalışmalar, otizm spektrum bozukluğunda anormal uyku parametreleri için melatonin takviyesi uygulamasının kanıta dayalı olduğunu göstermektedir.
Melatonin ve Epilepsi Nöbeti
20. Yüzyılın ikinci bölümüne kadar melatoninin insan fizyolojisindeki rolü bilinmiyordu. Melatoninin etkileri, insanların birçok fizyolojik veya patolojik durumunda incelenmiştir. Artık melatoninin uyku geliştirme, biyolojik ritmin kontrolü, ruh hali, üreme, tümör büyümesi ve yaşlanma gibi birçok farklı eylemde rol oynayabileceğine dair kanıtlar var.
Yapılan klinik çalışmalara göre; İnatçı epilepsiden muzdarip iki pediyatrik epileptik hastaya melatonin uygulanmasını ve gözlemlenmesini bildirdiler.
Özetle; Hastaların epilepsileri erken başlamıştı ve onlar için uzun yıllar etkisiz bir şekilde farklı antikonvülsif (Beynin anormal aktivitesini çok güçlü baskılayan ilaçlardır – yan etkileri çok fazladır) tedaviler uygulandı. Bununla birlikte 3 mg melatonin ile ilaç tedavisine başlandı (Akşamları hastanın alışılmış yatma saatinden 30 dakika önce uygulandı). Elde edilen sonuçlar her iki çocuğun da EEG kaydında nöbet aktivitesinin baskılanması gösterilmiş ve konvülsiyon sayısı klinik olarak da azalmıştır. 3 ay sonra uygulanan melatonin tedavisi kesildi ve nöbetler yeniden ortaya çıktı.
Comentários